Sygnały ostrzegawcze, czyli oznaki używania środków odurzających, jakie można zaobserwować u dziecka.
Każdy nastolatek próbuje ukryć przed dorosłymi to, że sięga po środki odurzające. Jednak nawet u tych, którzy zachowują dużą ostrożność, można zaobserwować pewne oznaki używania. Oczywiście w I fazie jest ich znacznie mniej niż w II fazie. W fazie III, można już mówić nie tylko o sygnałach ostrzegawczych, ale o symptomach choroby.
1. Im wcześniej zauważysz zagrożenie i zaczniesz działać, tym skuteczniejsza będzie Twoja pomoc.
2.
Każdy sygnał jaki dostrzeżesz może być wierzchołkiem „góry lodowej” –
tylko specjalista jest w stanie postawić trafną diagnozę skali problemu.
3. Pamiętaj, że różne niepokojące zachowania mogą nie mieć związku z
używaniem środków odurzających. Mogą być efektem innych problemów,
takich jak kłopoty szkolne lub rodzinne, zranione uczucia, niepowodzenia
miłosne i wiele innych, których również nie można bagatelizować.
FAZA I – PIERWSZE PRÓBY
1.
Możesz zauważyć u dziecka jakąś zmianę, która sprawi, że pomyślisz „Coś z
nim (z nią) nie tak, chyba będzie chory (chora)” lub „On (lub ona)
nigdy tak się nie zachowywał (zachowywała)”.
2. Dziecko może bagatelizować zagrożenia związane z używaniem środków odurzających lub stawać w obronie tych, którzy je biorą.
3. Poza tym zauważysz niewiele, chyba, że przyłapiesz dziecko na gorącym uczynku, a wtedy możesz:
* Poczuć zapach papierosów, chemikaliów lub marihuany (słodkawy).
* Zaobserwować oznaki upicia alkoholem.
* Dostrzec ślady chemikaliów lub tytoniu na ubraniu lub skórze.
* Stanąć przed koniecznością udzielenia dziecku pomocy w związku z wypadkiem lub urazem odniesionym w stanie odurzenia.
FAZA II – DĄŻENIE DO PRZYJEMNOŚCI LUB UNIKANIE PRZYKROŚCI
U
nastolatków, którym środki odurzające pomagają uniknąć przykrości, np.
zmniejszają stres związany z nauką, trudno jest zaobserwować oznaki
używania. Ci młodzi ludzie przeważnie dobrze się uczą, nie buntują się,
nie sprawiają kłopotów wychowawczych.
U nastolatków, którzy biorą
środki odurzające ze względu na związane z tym przyjemności (np.
towarzyskie), sygnały ostrzegawcze mogą być bardziej nasilone. Do wyżej
opisanych sygnałów charakterystycznych dla I fazy, mogą dołączyć
kolejne, które łatwiej jest uchwycić i określić. Mogą to być:
# Utrata zainteresowań, aspiracji,
inicjatywy. W szkole może się to przejawiać pogorszeniem ocen,
nieodrabianiem lekcji, spóźnieniami, konfliktami z nauczycielami, a poza
szkołą – rezygnacja z dotychczasowego hobby, niechęcią do zajęć
pozalekcyjnych i praktyk religijnych.
# Izolowanie się
od reszty domowników (np. zamykanie się w pokoju), coraz częstsze
nieobecności w domu, spóźnianie się, wychodzenie bez podania po co i z
kim, unikanie rozmów z rodzicami, pokrętne tłumaczenia i kłamstwa.
# Zmiana przyjaciół, gdy dotychczasowych kolegów zastępują nowi, często starsi, których dziecko nie przedstawia rodzicom.
# Bunt,
który może przejawiać się nieposłuszeństwem, nieprzestrzeganiem
ustalonych zasad, używaniem wulgarnych wyrazów, napadami złości,
gwałtownością, coraz częstszymi konfliktami z rodziną, zainteresowaniem
sektami lub subkulturą młodzieżową. Ważnym sygnałem może też być
obiecywanie poprawy i niedotrzymywanie przyrzeczeń.
U wszystkich nastolatków w II fazie używania, wyraźnymi wskazówkami istnienia problemu mogą być:
* Zmiany w zachowaniu
takie, jak „rozregulowanie” rytmu dnia i nocy, okresy wzmożonego
ożywienia przeplatane zmęczeniem i ospałością (możliwe przysypianie na
lekcjach), nadmierny apetyt lub brak apetytu, nowy styl ubierania się i
fryzury, posługiwanie się slangiem, częste wietrzenie pokoju, używanie
kadzidełek i odświeżaczy powietrza.
* Oznaki fizyczne
np. zaczerwienione, łzawiące oczy, nienaturalnie rozszerzone lub
zwężone źrenice. pogorszenie stanu skóry (krosty, zaczerwienienie).
* Narkotyki lub przybory do ich używania,
które mogą się znajdować wśród rzeczy lub w pokoju dziecka. Mogą to być
np. kawałki opalonej folii aluminiowej, pudełeczko zawierające kawałki
rurki, szkiełka lub lusterka, małe foliowe woreczki z jakimś proszkiem,
tabletkami lub suszem.
FAZA III – UZALEŻNIENIE
Oznaki używania narkotyków są widoczne i trudne do ukrycia. Poza wymienionymi wyżej, występują:
# Obniżenie nastroju
wynikające ze świadomości uwikłania w branie narkotyków i bycia w
pułapce: poczucie winy, bezradności, pokrzywdzenia, lęki, brak zaufania
do ludzi (może mieć obsesyjny, paranoiczny charakter), możliwe myśli
samobójcze.
# Łamanie prawa: wynoszenie rzeczy z
domu, kradzieże, bójki, wandalizm itp. Możliwy jest też handel
narkotykami w celu zdobycia pieniędzy na własną „działkę”. W związku z
czym dziecko może sprawiać wrażenie bardzo popularnego – być otoczone
przez „kolegów” – nabywców lub przynosić do domu rzeczy, które inni chcą
wymienić na narkotyki. Zdobywaniu pieniędzy może też służyć
prostytucja.
# Pogorszenie stanu zdrowia: częste
przeziębienia, katar, kaszel, bóle (głowy, gardła, mięśni), krwawienie z
nosa, spadek, masy ciała, zawroty głowy, przypadki utraty przytomności,
samookaleczenia. zaburzenia pamięci oraz toku myślenia.
#Zmiany wyglądu: brak zainteresowania własnym wyglądem i higieną, skóra zimna, potliwa, opuchnięta, swędząca, zażółcona lub zaczerwieniona, widoczne ślady po ukłuciach, oczy rozbiegane, zaczerwienione, podpuchnięte, „szklane”.
W dalszym etapie rozwoju uzależnienia dominuje psychiczny „głód” narkotyku. Organizm jest wyniszczony a depresja trudna do zwalczenia nawet po zażyciu środka odurzającego. Często są przedawkowania.